soul jazz

Souljazz is een stroming die is ontstaan op het snijvlak van jazz en rhythm-and-blues. Het kreeg eind jaren vijftig en vooral in de jaren zestig brede erkenning in de VS. Souljazz spreekt luisteraars niet alleen aan met intellectuele complexiteit, maar ook met lichamelijke energie – dansbaarheid, sensualiteit en herkenbare melodieën. Deze stijl nam een bijzondere niche in tussen jazz voor kenners en populaire stedelijke muziek.

De oorsprong van souljazz is nauw verbonden met hardbop - een vorm van jazz die zich in het midden van de jaren vijftig in New York ontwikkelde. Muzikanten die de "ziel van de straat" terug wilden brengen in de jazz, begonnen inspiratie te putten uit kerkelijke koralen. In de jaren zestig verspreidde de beweging zich over de steden aan de oostkust, met name in Philadelphia, Detroit en Baltimore.

Muzikaal gezien is souljazz opgebouwd rond een warme, ritmisch veerkrachtige groove. De tempo's zijn over het algemeen matig of gemiddeld, met een ritmiek die wordt benadrukt door funkaccenten. De uitvoering in souljazz is minder academisch dan in bebop: de nadruk ligt op het gevoel van "swing" en emotionele overgave. Zang wordt zelden gebruikt, maar instrumentale partijen imiteren vaak de zangstijl.

Souljazz kreeg niet alleen erkenning onder muzikanten, maar ook bij het grote publiek. In de jaren zestig belandden veel platen in de Billboard Jazz- en R&B-hitlijsten, en orgeltrio-concerten trokken volle zalen in clubs. Het genre had invloed op soulzangers als Ray Charles en Donny Hathaway, evenals op de acid jazz producers uit de jaren 90. Vandaag de dag behoudt souljazz zijn betekenis als een stijl die erin is geslaagd de spontaniteit van jazzimprovisatie te verenigen met de directheid en warmte van rhythm-and-blues. Zijn nalatenschap is te horen in de neo-soul, new jazz en instrumentale R&B-experimenten van de 21e eeuw.